Pozu San Jerónimo

Dos años depués de la so apaición, la empresa abriría’l Tresversal de La Cruz, con carbón que se tresportaba per ferrocarril hasta’l llavaderu d’Entragu y, dende ehí, enllazar col Ferrocarril Minero de Quirós en Perigüela –al traviés d’un ramal abiertu nel 1909– pa treslladar el mineral hasta Trubia.

Finada la Guerra Civil la empresa minera desapaez y los sos bienes pasen a una sociedá nueva creada nel 1941 y denominada Carbones de Teverga, que pronto trespasaría tolos sos bienes a Hulleras e Industrias S.A. (HULLASA), creada un añu enantes con capital vasco y catalán y que pasaría a ser el xigante mineru d’estos valles hasta’l so traumáticu desaniciu nel 1992.

Santianes convertiríase nel principal focu d’estraición d’HULLASA, qu’empicipia a plantegase la idea de’afondar un pozu vertical, el de San Jerónimo, con obres qu’entamaríen nel 1958. Éstes duraríen hasta’l 1966, cuando salen los primeros carbones; pal so tresporte sacábense pel Tresversal de La Cruz, comunicando direutamente la caña del pozu col ferrocarril. El pozu, distribuyíu en cuatro plantes, algamó una fondura de 230 metros. El so castillete, únicu en tol valle d’El Trubia, ye un iconu con memoria entá viva; xunto cola sala de máquines y el Tresversal de La Cruz, el conxuntu restauróse nel 2004 y ta a la espera del so desendolcu como centru interpretativu. 

San Jerónimo tamién foi un símbolu de la llucha obrera. La non inclusión d’HULLASA n’HUNOSA entamó un lentu y agónicu procesu que llevaría al pieslle definitivu de la empresa nel 1992, con numberoses protestes y zarros, el más destacáu’l que tuvo llugar nel 1987, cuando nueve mineros tuvieron nel so interior venti díes.

Manuel Antonio Huerta Nuño